شاه حسین گویی(شاخسی)

شاخسی(شاه حسین)گویی

«شاخسی» یا دسته‌ی عزاداری «شاه حسین‌گویی» یکی از انواع عزاداری در بین شیعیان جهان می‌باشد که هر قوم و ملتی، به اقتضای زبان و فرهنگ خود آن را بر پا می‌دارد.
در اصل منظور این است که مداح یا نفر شاه حسین‌گو، «شاه حسین» گفته و طرف مقابل نیز «وای حسین» می‌گوید و چون در آذربایجان، بند اول از این نوع عزاداری، با «شاه حسین» گفتن شروع می‌شود، عنوان و نام این عزاداری، به «شاه حسین‌گویی» یا بصورت مخفف به «شاخسی» معروف گشته است.
شاخسی در تمام آذربایجان اینگونه هست که مداح یا شاه حسین گو، به تنهایی، بند اول را گفته و همه‌ی عزاداران پاسخ وی را می‌دهند، ولی در گلوان، شاخسی بر سیاق و سبکی متفاوت و مختص برای خود گلوان می‌باشد.
در گلوان، شاخسی از دو دسته‌ی تقریبا مساوی از نظر تعداد نفرات تشکیل شده و ضمن دور زدن در محلی همچون میدانگاه، بصورت رو در رو پاسخ یکدیگر را که اشعاری هم وزن و هم قافیه می‌باشند، سر می‌دهند.
علاوه بر تفاوت در اشعار و بندها، طرز حرکت نیز کاملا تک و مختص گلوان می‌باشد. اشعار و حرکاتی که به هیچ وجه در نقاط دیگر یا وجود ندارند یا دیگر استفاده نمی‌شوند.
آنچه که مهم هست اینکه، برای حفظ این فرهنگ و آداب غنی که فقط مختصِ گلوان می‌باشد، پا به پای زمان، نیاز به ساماندهی و ورود اشعار جدید به شاخسی می‌باشد که می‌بایست توسط فعالین عرصه‌ی فرهنگ گلوان، این امر مهم محقق گردد.
از نکات مهم اینکه؛
- هدف فریاد زدن نیست. هدف اعلامِ رسا و غرّای اشعار هست. در غیر اینصورت، گرفتگی صدا حتمی است.
- حرکت دسته‌ها بصورت آهسته، متوالی، موزون، راست‌گَرد (به سمت راست)، هماهنگ و با ضربه‌ی پا و دست راست خواهد بود.
- هدایت دسته، توسط سردسته که از لحاظ تجربه، توان و قد، از سایر نفرات بیشتر هست، صورت خواهد گرفت.
- بندها را باید نفرات سردسته تعویض کنند تا نظم دسته حفظ گردد. تعویض بندها توسط نفرات وسط و یا انتهای دسته خطا بوده و باعث بی‌نظمی می‌شود.
- نباید زودتر از موعد و تند تند، بندها را عوض کرد.
- تعویض بندها نوبتی باشد. یعنی هر دسته، یکبار بند را عوض کند و تعویض بند در موعد بعدی، بر عهده‌ی دسته‌ی مقابل باشد.
- از گفتن بندهای طولانی در اواخر شاخسی، برای جلوگیری از خستگی شاخسی‌گویان، خودداری شود.
- پایان شاخسی، با تجمع شاخسی‌گویان و در نهایت با ذکر اهل بیت(ع) باشد.
از سال گذشته، با توجه به عدم وجود بندی در رابطه با حضرت قاسم بن الحسن(ع) در شاخسی گلوان، بندی جدید با عنوانِ
وای_اولا_قاسمه - ماه_بنی_هاشمه
 توسط آقای حبیب شیری‌دخت سروده و تقدیم ساحت مقدس حضرت و شاه حسین گویان عزیز گردیده است که مورد استفاده و رغبت قرار گرفته است.
و امید اینکه به حول و قوه‌ی الهی و یاری شما دوستان گرانقدر گلوان، این امر مهم بسط و گسترش یابد.

.

.

نویسنده:حسین سراجاوید